Thursday, November 22, 2007

Friday, June 15, 2007

Сургамж

Зах зээлийн хатуу ширүүн өрсөлдөөний хууль ёсоор том жижиг гэлгүй компаниуд дотор ширэнгийн гэж болохоор хууль үйлчлэх нь цөөнгүй. Хэн нэг нь нөгөөхийнхөө араа явуулга хийж, өөр нэг нь алтан хошуу өргөх гээд таагүй зүйлстэй ажил хийж байгаа, хийж байсан бүх хүн ямар нэг байдлаар таардаг. Харин юмыг яаж мэдэх вэ, ийм ширэнгийн хууль үйлчидэг компанид орчихвол халагдчихалгүй үлдээд, ар гэр, амин голоо зогоогоод явахад тус болох үндсэн хэдэн зарчмыг танилцуулъя. Юуны өмнө ном судрын албаны үг хэллэгээр бус хар яриа, хар амьдралаас жишээ авсан байгааг ойлгоорой. Харин уншаад санал нийлж, мөрдөх эсэх нь таны зөвхөн таныг хэрэг.

Зарчим 1
Хэрээ модон дээр өдөржингөө юу ч хийлгүй суудаг гэнэ. Нэгэн жижигхэн туулай хэрээг харчихаад «Би тань шиг өдөржингөө юу ч хийлгүй суугаад байж болох уу?» гэж асуужээ. Хэрээ «Мэдээж хэрэг тэгэлгүй яахав» гэж хариулав. Тэгээд туулай модон дор тухлан хэвтээд өгчээ. Гэтэл гэнэт хаанаас ч юм бэ үнэг гарч ирээд хөөрхий туулайг бариад идчихэж гэнэ.
Сургамж: Юу ч хийлэгүй, зүгээр суухын өмнө та хангалтай, яаж ч болохооргүй өндөрт суудаг байх ёстой.

Зарчим 2
Тахиа бухтай уулзад ярив. «Би энэ модны орой дээр нь гармаар байна. Даанч миний хүч хүрэхгүй нь ээ» гэж тахиаг хэлэхэд бух «Тэгвэл миний баасыг ид. Шим тэжээлтэй бодис зөндөө агуулсан, бордоо л гэсэн үг. Чамд бяр ороход тус болно» гэв. Тахиа бухны баасыг идээд үзтэл үнэхээр хүч нэмэгдэх шиг болжээ. Маргааш нь бас идээд хоёр дахь мөчир дээр үсрэн гарав. Энэ мэтээр хоёр долоо хоног болоход тахиа модны орой дээр гараад суучихсан байлаа. Гэвч түүнийг ойролцоо явсан фермер олж хараад шувууны ханиад тусаад галзуурчихаж гэж бодон буудаад алчихажээ.
Сургамж: Өтөг бууц нь чамайг өндөрт гарахад тус болж болох ч тэндээ үлдэхэд чинь тус болж чадахгүй.

Зарчим 3
Нэг жижигхэн шувуу өмнө зүг нисч байжээ. Маш хүйтэн байсан тул шувуухай осгоод уначихаж. Дэргэдүүр нь нэг үнээ явж байгаад дээр нь хүндэрч овоолчихоод цааш явчихаж. Шувуухай анхандаа уурлах гэсэн боловч ялгадасан дотор дулаахан байсан болохоор дулаацаж аваад, жиргэж эхэлжээ. Гэтэл дэргэдүүр нь явсан муур шувууны жиргэхийг сонсоод хайж олоод ялгадсан дотроос гаргаж цэвэрлэчихээд идчихэж гэнэ.
Сургамж:
1.Таны дээрээс хүндэрсэн хүн болгон дайсан чинь биш.
2.Ялгадсан дотроос татаж гаргасан болгон найз чинь биш.
3.Дулаахан, тухтай байгаа бол жиргэж, чимээ өгөлгүй чимээгүй сууж бай.

Зарчим 4
Бурхан хүнийг бүтээсний дараа том маргаан дэгдэж гэнэ. Биеийн эрхтэн, мөч болгон өөрийгөө хамгийн чухал гэж нотлон бүгдийг удирдах гэж хэрэлдсэн нь тэр байж. Тархи эхлээд «Би биеийн бүх эрхтнийг удирддаг болохоор би захирагч нь байх ёстой» гэв. Тэр даруй хөл «Мөн ярив аа. Энэ бүх ачааг нь би ийш тийш нь зөөдөг юм шүү» гэлээ. Гар хариуд нь «Би ажил хийж, мөнгө олдоггүй бол та нар яах байсан юм бэ» гэж ирээд л нүд, зүрх, уушиг, бөөр, элэг бүгд л өөр өөрийн үүргийг онцлон хэрүүл дэгдлээ. Тэгсэн гэнэт хошногоны нүх дуур гарч байна гэнэ. Тэр нүхийг жижигхэн заваан амаа нээнгүүт бүгд л шоолж эхлэв. Хөөрхий нүхэнд хариу хэлэх боломж гараагүй болохоор уурлаад амаа таглаад таг дуугүй болов.
Гэтэл удалгүй үлдсэн эрхтнүүд хямар эхлэв. Хамгийн түрүүнд хоёр нүд бүлтрэх гэж байгаа мэт төмбийв. Дараа нь үе мөчнүүд хошногоноос хичнээн хол байлаа ч гэсэн тэр нүхийг ямар чухал үүрэгтэй болохыг ойлгов. Удалгүй нүхний даралтыг жаахан ч гэсэн багасгахын тулд уушиг, зүрх асар хурдтай ажиллаж эхэллээ. Асуудлаас гарах аргы замыг хайж тархи галзуу хурдтайгаар ямар ч үр дүнгүй ажиллаж гарав.
Тэгсээр удалгүй нөгөө нүхийг хүний биеийн хамгийн гол хэсэг гэдэгтэй бүгд санал нийлж гэнэ.

Сургамж: Хамгийн том нь байхын тулд заваан ч гэлээ хэрэгтэй газар жижигхэн нүх байхад л хангалттай.

Wednesday, May 30, 2007

理解しておくことその1

. . . この業界で働きはじめると、担当した仕事によって、データ解析・Java・3D・シミュレーションなどのある特定の分野のプログラミングの経験を積むことになる。そういった経験を通して特定の分野を深堀りしてエキスパートになるのはおおいに結構なのだが、往々にして落ち込んでしまうのが「ボクはJavaのエキスパートだからRubyではプログラムは書かない」、「シミュレーションのことならそれに詳しいエンジニアがいるんだからその人に頼んで」、「今からFlashを勉強している時間はないからActiveXで作らせて」などと融通の利かないことを言う「使えないエンジニア」になってしまうこと。これでは時代の変化についていけない。

. . .  学生諸君にぜひともお願いしたいのは、この手の課題にどんどんと取り組んで「新しい技術をすばやく習得して応用する」テクニックを見につけることである。知識や情報そのものはネットを探せば簡単に見つかるので、自分の脳みその中に知識を溜め込んでおく「記憶力」や「知識量」はあまり役に立たない。それよりは、必用に応じて新しい技術をすばやく検索・吸収し、実際のプログラムに応用する、という「適用力」・「応用力」のほうがずっと重要である。

Life is beautifulより

Thursday, May 24, 2007

Таныг аугаа их үйл хэрэг хүлээж байна

Их сэтгэгч, үл гүйцэлдэх үзэлтэн Сен Симон өглөө бүр “Эрхэм ноёнтон! Босоорой. Таныг аугаа их үйл хэрэг хүлээж байна” гэж дуудаж сэрээж байхыг тушааж байсан гэдэг. Энэ нь аугаа их үйл хэрэг бүтээх том зорилт өмнөө тавьсан бүтээлч хүний хар нүд хуулахаасаа эхлээд өөртэйгөө ажиллаж, биеэ эзэмдэн, албадан захирах сэтгэлийн тэнхээгээ хөвчлөн буйн сонгодог жишээ билээ.

Нэгэнт ийм уриа дуудлагатайгаар орноосоо өндийсөн хүн бэрх хатууг чандлан, их үйл хэргийн төлөө оюун ухаан, хүч хөдөлмөрөө чин зоригтойгоор, эргэлт буцалтгүй зориулах нь эргэлзээгүй тодорхой.

Түүний нэг адил Монголын хүүхэд залуусыг аугаа их үйл хэрэг шил шилээ харан шийдлээ хүлээн угтан тосож байгаа. Тэртээ хойно сэтгэлд өгүүлж гүйцэшгүй баясах сайн үйл бүтээхийн тулд өөрийгөө эзэмдэн албадах аргад цуцалтгүй суралцах хэрэгтэй. Биеэ эзэмдэн албадах аргад суралцах анхны алхам нь өөртөө тушааж, түүнээ туйлбартай хэрэгжүүлж сурах хувийн сахилга юм.

Үүнийг зайлшгүй сурах ёстой, заавал хийх ёстой, би эс хийвээс хэн хийхэв гэж зориглон барьж ав. Тэгэхдээ хүмүүсийн хормойноос зүүгдэн, мөрийг нь даган гэлдрэгч биш, өөрөө тэргүүлэгч, шан татагч, ачааны хүндийг үүрэгч байхыг хичээ. Тэгж байж илүү жин дарах амжилтыг олох болно. Залуу хүн “ууж идэхдээ уургын морь шиг, урагшаа гишгэхдээ ургаа хад шиг” байж хэрхэвч таарахгүй.

Сурах, хийх аль алинд нь алгуурлан, азнан хойш тавьж хэрэггүй, шууд барьж аван хийж эхлэх хэрэгтэй. “Хэн эхэлнэв, тэр талыг нь хийчихлээ гэсэн үг” гэж эртний Римийн яруу найрагч Ф.Гораций шүлэглэснийг санаж явахад нэн сургамжтай. Эхэлснээ заавал туйлд нь хүргэж дуусган, үр дүнг нь үздэг байх нь та нарын насан турш хазайлгүй мөрдөх дүрэм. Эхэлснээ дуусгалгүй замын хугаст зогссоноос эхлэхгүй байх нь ч дээр.

Үзэл бодолдоо туйлбартай, үнэнч байж эхэлсэн ажлаа туйлд нь хүргэхийн төлөө хилэнц түйтгэрийг огоорон, амь насаараа дэнчин тавьж, билэг төгөлдөр авьяасаа гайхуулан түүхэнд нэрээ алтан үсгээр бичиж мөнхөлсөн зориг баатарлагийн жишээ захаас аван бий.

Хүүхэд насандаа ерийн биш асуудлуудыг байнга тавьдаг ер бусын сониуч хүү Жордано Бруно идэр насандаа “үнэн хаа байна” гэдэг асуултыг өөртөө тавьж, шинжлэх ухаанд “донтон”, үнэний эрэлд мордсон юм. Бруно өөрийгөө дээд зэргээр эзэмдэн албадаж бие даан боловсрол олоход гол анхаарлаа хандуулан, оюун ухаанаа байнга төгөлдөржүүлж, хол ойрын хүмүүсийг мэдлэгээрээ хачирхуулж, сэтгэгч хүнийхээ хувьд өөрийгөө бий болгосон юм.

Тэрээр, хүн чи байгалийн бүтээгдэхүүн бөгөөд манай дэлхийгээс гадна бусад орчлонт ертөнц байдаг ба амьдрал оюун ухаан байх боломжтой өөр ертөнц ч оршиж болно гэдгийг анхлан зоригтойгоор дуугарсан суут сэтгэгч билээ. Дөрвөн зуу гаруй жилийн тэртээ бурангуй үзэлтнүүд үнэнийг хэлснийх нь төлөөс болгон Ж.Бруног түүдэг гал дээр шатаасан.

Хэдийгээр Ж.Бруног шатаасан боловч түүний нээсэн үнэн хэзээ ч шатаагүйгээр барахгүй хүн төрөлхтний нүдийг нээж, сансарт нэвтрэх замыг засч өгсөн юм. Бруногийн тэрс үзлийг буруутгасан нь сүм хийдийн алдаа байсныг 1979 онд Ромын пап II Ионн Павел өөрөө хүлээж, хүлцэл өчсөн билээ. Үхэвч үнэн ялна гэдэг энэ ажээ.

Хүүхэд, залуус та нар өөрийгөө эзэмдэн албадаж сурахын зэрэгцээ өөрийгөө тэвчин барих аргыг эзэмших шаардлагатай. Юуны өмнө өөрийгөө хязгаарлаж сур. Муу явдалтны өдөөлт ятгалганд бүү авт. Болохгүй, бүтэхгүй үйлд сэтгэл хөдлөлөөр оролцон өөрийгөө сүйтгэхгүйг хичээ. Амьдралд сөгдөж туйлдах үе тохиолдохгүй мэтээр ам гарч, ааг омогтоо дэврэх хэрэггүй.

Хүндрэл бэрхшээл, хатуу бэрх чамайг сөгдүүлж сөхрүүлэх цаг мөч таарч мэднэ. Тэгсэн ч унаад босч чаддаг сэтгэлийн тэнхээтэй байх хэрэгтэй. “Унагаасан нь хүчтэй, өндийн боссон нь бүр илүү хүчтэй” гэж ярьдаг яриа санамсаргүй зүйл бишээ. Зовлон бэрхшээл хүнийг хөл дээр нь босгодог гэдэг. Унах бүрдээ улам чадалтай босож ирж байсан гайхамшигт хүмүүсийн тухай уншиж байсан. Санаанд байгаа нэгнийх нь тухай одоо та нартай хуваалцая.

Нэгэн нэрт түүхч өөрийн бичсэн номынхоо гар эхийг найздаа уншуулахаар өгөв. Анзаарга муутай салан найз нь уул гар эхийг хаа нэгтээ тавиад мартжээ. Хэдэн долоо хоног өнгөрсөн хойно хэвлэлийн газраас гар эхийг нэхэв. Гэтэл найзынх нь үйлчлэгч уг гар эхийг хэрэггүй хуучин цаас бичиг гэж бодоод шатаачихсан байжээ.

Үүнийг сонссон түүхчийн бодол ухаан, сэтгэл дотрыг төсөөлөхөд нэн хүнд. Дахин ширээндээ сууж үзгээ барихаас өөр зам байсангүй. Тэр үед ямар одоогийнх шиг хувилах хэрэгсэл, санах хадгалах ойтой төхөөрөмж байсан биш. Бүр эхнээс нь дахин бичиж эхлэв. Анх туурвиж байхад үзэг нь баяр баясгалан, цог хийморь дагуулан гулсаж байсан бол дахин эхнээс нь бичиж дуусгана гэдэг шаналгаан болоод бухимдлаас өөр юу ч биш байсан гэнэ.

Гэвч тэрээр бэрхийг тэвчиж эцсийг нь хүртэл дахин бичиж, хүндээс хүнд сорилтыг нугаралгүй давсан. Шинээр туурвисан бүтээл нь үнс болон хийссэн эхээсээ илүү чамбай болсонд сэтгэл тэнэгэр урамтай байлаа.

Унаж доройтсон сэтгэл бүтээн туурвих гайхалтай эрч хүчээр сэлбэгдэн тэжээгдэж улам чадалтай босч ирсэн гунигтай мөртлөө сургамжтай тохиолдол энэ билээ. Нэрт түүхчийн бүтээлийн замд хөндөлсөн саад болсон энэхүү учрал заавал хийх хатуу шийдвэр гарган зүтгэвээс зорилтоо хэзээд гүйцэлдүүлж болохыг бидэнд сургаж байна.

Өөрийгөө хязгаарлаж сурахын хамт санаа бодлоосоо татгалзах чадвар эзэмших шаардлагатай. Хорхойг чинь хүргэж, хүслийг чинь дээд зэргээр өдөөж байсан ч хэрэггүй гэж үзвэл татгалзах сэтгэлийн тэнхээтэй бай.

Ашиггүй хий хоосон яриа дэлгэх, зорилгогүй цаг үрэхийг өөртөө хатуу хоригло. “Өдөр бүр нарийн тооцоотой байж, алдагдсан минут бүрээ бодож цэгнэж бай. Бүх хармын дотроос цагт харам байхыг л ганцхан магтаж болох юм” гэж германы зохиолч Томас Манн-ы бичсэнийг цээжилж аваад үе үе эргэн санаж байхад илүүдэхгүй.

Залуу нөхрийн минь амьдрал өнгөрсөн цагийн гутамшиг болон гунигтайгаар өнгөрч хэрхэвч болохгүй. Чиний өнгөрсөн цагийн амьдрал чамайг хүлээж байсан аугаа их үйл хэргийн төлөө зориулагдаж, ирээдүй үеийнхэнд үлгэр жишээ болох ёстой гэсэн итгэл үнэмшилээр утга төгөлдөр амьдрах хэрэгтэй.

Wednesday, March 14, 2007

ЭССо: Эерэг, Сөрөг, Сонирхолтой /санаанд хандах хандлага/



ЭССо бол бодол санааг нээлттэй болгон ухамсартай жолоодох зорилгоор сэтгэлгээнд хэвшил болгох шаардлагатай арга хэрэгсэл юм. Энэхүү сэтгэлгээний хэрэгсэл нь тухайн санаа танд таалагдаж байгаа эсэхээс хамаарахгүйгээр уг санааны эерэг талыг /Э=Эерэг/, муу талыг /С=Сөрөг/, мөн сонирхолтой талыг /Со=Сонирхолтой/ олох чармайлт гаргахад тусална. Сонирхолтой тал гэдэг нь сайн ч биш муу ч биш гэхдээ авч үзүүштэй талууд юм.
ЭССо бол дэвшигдсэн санаа, санал, зөвлөлгөөг хэлэлцэх арга зам юм. Санааны хариу үйлдэл нь түүнийг таашаах, эс таашаах, дэмжин сайшаах эсвэл шүүмжлэн буруушаах байж болно. Хэн хүнд тухайн санаа таашаагдаж байвал түүний сөрөг талыг олж харахад түвэгтэй, харин санаа таалагдахгүй байвал түүний эерэг талыг олж харахад түвэгтэй байх нь олонтой. Мөн санааны ховорхон сонирхолтой талыг илрүүлэхэд түвэгтэй байдаг.
ЭССо-г зориудын үйл ажиллагаа болгон хэрэглэх нь санаанд сэтгэл хөдлөлгүйгээр хариу үйлдэл үзүүлж, илэрхийлэх боломжийг олгодог. Үүний гол зорилго нь сэтгэл хөдлөлийн хариу үйлдлээс ухамсартайгаар зориудын үйлдэл хийх чадвар руу шилжүүлэх явдал юм.
ЭССо нь хэзээ ч шийдвэр ба үүрэг даалгаврыг хөндөх гэсэн оролдлого хийдэггүй харин аливаа юмыг олон талаас нь авч үзсэний дараагаар хийх хэрэгтэй гэсэн үнэмшлийг бий болгодог.
Энгийн томъёоллоор бол ЭССо ажиллагаа нь нөхцөл байдлыг авч үзэх өргөн боломжийг олгоно. Үүнгүйгээр санаанд өгөх сэтгэл хөдлөлийн хариу үйлдэл нь түүнд хандах арга замыг улам явцууруулдаг.
Э=Эерэг “Санааны талаарх сайн зүйлс” ямар учраас танд энэ таалагдаж байна вэ?
С=Сөрөг “Санааны талаарх муу зүйлс” ямар учраас танд энэ таалагдахгүй байна вэ?
Со=Сонирхолтой “Санаанд байгаа сонирхолтой талууд”, сайн муугийн алинд ч хамаарахгүй боловч байж болох санаанууд
Энэ санаа надад таалагдаж байна эсвэл санаа таалагдахгүй байна гэж хэлэхийн оронд та ЭССо-г хэрэглэж болно. Та ЭССо-г хэн нэгний дэвшүүлсэн санаа, санал, зөвлөлгөөг хэлэлцэх арга зам болгон хэрэглэж болно.
Жишээ:
Санаа: Автобусны бүх суудлыг аваад хаячих хэрэгтэй.
Э: Автобусанд илүү олон хүн багтах болно.
Сууж буухад амар болно.
Автобусыг үйлдвэрлэх болон засварлахад хялбар болно.
С: Автобус гэнэт тоормослоход зорчигчид давхралдан унах болно.
Настай болоод тахир дутуу хүмүүс ийм автобусанд зорчиход хэцүү байх болно.
Сав тортой зүйл болон хүүхдээ авч явахад хүндрэлтэй болно.
Со: Суудалгүй мөн суудалтай гэсэн хоёр төрлийн автобус байж болохгүй юу?
Ийм автобусаар илүү их ажил хийх юм биш үү?
Автобусанд тохь тухтай байдал бол тийм ч чухал биш.
Бусад жишээ: Цонхыг шилээр биш харин тунгалаг пластикаар хийх хэрэгтэй.
Э: Хагарах нь гайгүй.
Хагарсан үед учруулах аюул нь гайгүй.
С: Пластик нь шилнээс илүү үнэтэй.
Пластик нь маш амархан зурагддаг.
Со: Хэрвээ цонхыг пластикаар хийвэл түүнийг янз бүрийн өнгөөр будаж болно.
Бид шилийг хэрэглээд дасчихсан болохоор шил илүү сайн нь гэж үзэж магадгүй юм.
Дасгал 1: Бүх автомашин шар өнгөтэй байх ёстой гэсэн хууль гаргая.
Энд бүх бүлгүүд ЭССо-г 3-5 минутын хугацаанд гүйцэтгэнэ. Нэг бүлэг өөрсдийн Эерэг талыг нэрлэх ба бусад бүлгүүд үүн дээр нэмэлт хийж болно. Өөр бүлэг Сөрөг талыг нэрлэх ба цааш нь дараагийн бүлэг Сонирхолтой талуудыг нэрлэнэ.
Зөвлөмж:
Э: Шар өнгийн машин шөнө болоод манантай үед сайн харагдах тул замын осол багасна.
Та хүссэн өнгөө гаргах гэж хүлээхгүй болж таны машиныг шууд л будаад өгчихнө.
Автомашин нь зэрэг дэв, зиндаа байдал зэргийг илэрхийлэх тэмдэг болохоосоо илүүгээр тээврийн хэрэгсэл болно.
С: Амьдрал уйтгартай болно.
Будгийн үйлдвэрлэгчид болон сурталчлагчид хүндрэлтэй тулгарна.
Цагдаагийнханд хулгайлагдсан машиныг мөрдөж мөшгихөд хүндрэлтэй болно.
Со: Эзэмшигч болоод бусдад машины өнгө шар байх нь ямар ашигтай бол?
Машиныхаа өнгөнөөс хамаараад хүмүүсийн жолоодлого ялгаатай байдаг болов уу?
Дасгал 2: Хүмүүс тухайн өдрийн санаа сэтгэл ямар байгааг илтгэсэн тэмдэг зүүх ёстой.
Энд бүлэг бүр ЭССо-г бүтнээр хийж гүйцэтгэх бөгөөд гэхдээ тэдний гол зорилго нь багшийн нууцалсан 2 Эерэг тал, 2 Сөрөг тал ба 2 Сонирхолтой талыг бодож олоход оршино. 3-5 минут бэлтгэсний дараа бүлэг бүр нэг нэг Э, С, Со талуудыг санал болгоно. Дараа нь аль ч тал дээр санал нэмэгдэхгүй болсон үед багш өөрт байгаа нууцалсан зүйлсээ задлана.
Нууцлах талууд:
Э: Та ааш зан муутай байгаа хүнээс холуурхан байж чадна.
Хүмүүс ааш зангаа сайн байлгахыг илүү их хичээх болно.
С: Хүмүүс үнэнчээр тэмдгээ зүүхгүй.
Сэтгэлээ сэргээх шаардлагатай, бусад хүмүүсээс сэтгэлийн дэмжлэг авах шаардлагатай хүмүүст сөргөөр нөлөөлнө.
Со: Тэдний нүүрнээс хараад та зарим хүмүүстэй санаа сэтгэлийн талаар нь ярилцаж болно.
Хүмүүс өөрсдийн сэтгэл санааны байдлыг бусдад мэдрүүлэхийг илүүд үздэг болов уу эсвэл нуухыг оролддог болов уу?

Зарчмууд
А. ЭССо бол маш чухал. Яагаад гэвэл түүнгүйгээр та эхлээд харахад муу мэт санагдсан боловч ихээхэн үнэ цэнэтэй санаанаас татгалзаж болзошгүй.
Б. ЭССо-гүйгээр та өөртөө маш их таалагдсан санааны сул талыг олж харахгүй байж магад.
В. ЭССо-г хийх нь тухайн санаа нь сайн муу талуудаараа чухал биш боловч өөр санаанд хөтөлж хүргэж байгаагаараа сонирхолтой гэдгийг харуулж чадна.
Г. ЭССо-гүйгээр асуудлыг шинжлэн үзэх нь санааны үнэ цэнэ дээр биш таны тухайн цаг үеийн сэтгэл хөдлөл дээр суурилдаг.
Д. Нэгэнт ЭССо хийсэн учраас тухайн санаа танд таалагдаж байгаа эсэхийгээ шийдэх болно.
Та дараах санаанууд дээр ЭССо хийж сэтгэлгээгээ булчинжуулаарай. Бас ямар нэгэн хүн дээр ЭССо хийж туршаарай.
• Насанд хүрсэн хүн бүр жилд нэг долоо хоногийг цагдаагийн байгууллагад зүтгэх хэрэгтэй.
• Зөвхөн хүүхдэд зориулсан телевизийн тусгай суваг байх хэрэгтэй.
• Хотын төвд бүх төрлийн автомашины хөдөлгөөнийг хориглох хэрэгтэй.
• Залуу хүн бүр нэг хөгшин хүнийг асрах үүрэг хүлээх хэрэгтэй.
• Хүмүүс өдөрт 8 цагаар 5 өдөр ажиллахын оронд өдөрт 10 цагаар 4 өдрөөр ажиллаад долоо хоногийн үлдсэн өдрийг амрах хэрэгтэй.
Эдвард Де Боно “Сэтгэлгээний курс CORT”

Эх сурвалж : Яруу сэтгэгч

Харилцааны урлагийн хэрэглээ

Илтгэх урлаг албан хаагчдад бүр ч хэрэгтэй. Хүнээр юм хийлгэх цорын ганц арга байдаг. Энэ бол юм хийх хүслийг нь төрүүлэх явдал.
Хүслийг нь төрүүлэхэд урамшуулж, итгэл хүлээлгэж шагнадаг арга байдаг. Үүний дотроос урамшуулах арга хамгийн их үр дүнтэй. Урам гэдэг ууц хугалахтай дүйж очдогийг албан хаагч бүр санаж явбал зохино.
Байгууллагын ажиллагсадын 90% нь урам хугалсан үгнээс болж гомдолтой сэтгэл дундуур байгаагаа ярьдаг. Чин сэтгэлээсээ цагийг нь олж хэлсэн үг үнэ хөлснөөс ч үнэтэй. Түүнээс гадна уулзалт, зөвлөлгөөн, хурал цуглаан удирдах, баяр ёслолын арга хэмжээ цэнгүүн хөтлөх хүн гаднаас хайж эрэх биш албан хаагч бүр өөрсдөө хөгжөөж хөтөлж чаддаг байх ёстой. Чадах чадахдаа өндөр түвшинд хийж сурсан байвал зохино. Өмгөөлөгчид, хуульчдын өмнөө барих гол зэвсэг бол илтгэх урлаг. Өрнийн шүүхийн уран үг нь илтгэх урлагийн өвөг эцэг нь байсан. Хүнлэг иргэнлэг нигүүлсэнгүй, үлэмж сэтгэлийн үнэн үг, уран яруу үг чухамхүү эндээс л цуурайтаж байх учиртай. Хэрэгтэнд оноосон ялыг нь ухамсарлатал нь хэлж чаддаг хуулийнхнаараа бид бахархах болно.
Ярианы урлаг, харьцааны ухааныг хослуулан эзэмшээгүй хүн бизнесмен биш. Учир нь үг ярианыхаа хүчээр л найдвартай түнштэй байж чадна. Өргөн зах зээлийг нээх эсэх нь таны ярих харьцах хосолмол чадвараас шалтгаална. “Мэргэд гарах орон дээж бичиг”-т илтгэх урлаг бол харьцааны соёл дахь чадварын шүтэн барилдлага бөгөөд яруу сонсголонтой ярих чадварыг эзэмших шинж болно. Харьцааны соёлын усанд үндсийг нь дэвтээгээд эгшмэл газар мэт болгоод ярих чадварын үрийг цацваас илтгэх урлагийг хялбар эзэмшиж болно гэжээ.
Энэ бүгдээс үзэхэд хүн зүтгэл сэтгэл гаргаж байж эзэмшвэл зохих эрдмийн нэг-илтгэх урлаг гарцаагүй мөн. Орчин үед худалдаа, үйлчилгээ нэн өргөжжээ. Үйлчлүүлэгчээ угтан авахаас, үдэн явуулах хүртлэх хугацаа таны амьдрал, хувь заяаг ч шийдэж мэднэ. Ямар ч байсан орлого түншлэлийг чинь лавтай шийднэ. Хүнийг гаднаас нь, харагдах байдлаас нь ялгаварлан хандаж л болохгүй. Авбал ав, байвал бай гэсэн сэтгэлгээ таныг мухарлаад зогсохгүй, бүр хоосруулна.
Хэнийг ч болов баярлан угтаж, баярлуулан үдэж бай.
Ингэж чадваас тэр энэ удаа юу ч аваагүй, юу ч яриагүй ч нэг л өдөр танаас, зөвхөн танаас л худалдан авч зөвхөн тантай түншлэх гэж ирэх нь магад.
Байнгын үйлчлүүлэгч гэдэг байнгын найрсаг харьцаа. Юу үнэн бэ? Энэ үнэн. Нэг үйлчлүүлэгчээ алдсанаас хоёр ажилтанаа халсан нь дээр. Мөн үйлчлүүлэгч сайхан ааштай, ялдам байваас үйлчлэгч барааныхаа үнийг буулгадаг нь хууль. Юу үнэн бэ? Энэ бас үнэн. Хоёулаа ялдам элэгсэг харьцваас авч, өгч буй барааны үнэ цэнэ ёстой юу ч биш.
Мэдлэг
Хүнд ус агаар хэрэгтэйн адил амьдралд мэдлэг хэрэгтэй.
Илтгэл ярианд ингэвэл сайн тэгвэл таарна, ийм л байх ёстой гэсэн тогтсон дүрэм жор байхгүй, байх ч аргагүй юм. Гэвч анхаарал татсан амьд илтгэл яриа нь амьдралд хэрэгжихдээ зүй тогтолт ухагдахуун бүхий нарийн тогтолцоог бий болгодог. Нэгэнт нарийн тогтолцоотой болохын хувьд өөрийн зарчим, түүнд тавигдах шаардлагууд үйлчилдэг.
Илтгэх уран чадварын үндсэн зарчим нь мэдлэг. Мэдлэг бол хүч мөн гэдэг. Хүчтэй илтгэгч өөртөө итгэлтэй болдог. Итгэл олсон илтгэгч хаана ч, хэдийд ч, хэний ч өмнө, ямар ч сэдвээр айх юмгүй илтгэж чаддаг.
Айдас бол мэдлэггүйн үр дагавар. Мэдлэгтэй хүн үг хэлж ярьж илтгэх явдлаа өөрийн баяр баясгалан болгоод зогсохгүй жинхэнэ аз жаргалаа болгож чаддаг. Харин энэ аз жаргал болсон мэдлэгийг хаанаас яаж олж авах вэ? Ямар шаардлага тавигдах вэ? хүн бүр мэдлэгтэй хүчтэй байхыг боддог, хүсдэг. Гэвч хүн бүрийн санаснаар болдоггүй. Яагаад? Яагаад гэвэл … байнга уншдаггүй, мэдэхийг хүсдэггүй, зориулж цаг гаргадаггүй.
Унш – мэд – зориуд цаг гарга
Юуны өмнө мэдлэгтэй болох дараах есөн аргыг эзэмш:
- Сур. Сургалтанд суу
- Сурч мэдсэнээ бие дааж хөгжүүл.
- Унш бас дахин унш.
- Илэрхий харагдах үнэнийг олж мэд.
- Анхаарал мэдрэмжийн туршлагатай байж сур.
- Өөр бусадтай харилцахдаа мэдлэг олж ав.
- Ганцаараа байж бодож, сэтгэж үз.
- Бусдыг сонсож мэдлэгээ нэм.
- Зориуд цаг гарга.
Оюуны далай болсон номтой нөхөрлөх. Хүн төрөлхтний хөгжлийн түүхэнд номоос өөр юу үлдэж, юу эс үлдсэнийг тооцоход амархан.
Египетийн Пирамид, Хятадын цагаан хэрэм, Энэтхэгийн Таж Махал гээд ертөнцийн гайхамшигууд үлдсэн нь бий. Энэ нь даанч цөөхөн. Долоо гэж хуруу даран тоолдог. Тэгвэл үг, үгийн хүчээр үлдсэн гайхамшигийг тооловч үл барна.
Ашуг хааны байгуулсан Паталипутра хотоос өнөө юу ч үлдсэнгүй. Харин Ашуг хааны хэлсэн үг нь үлдэж өнөөдөр ч хэлэгдсээр байна. Тэгэхээр үг гэдэг нурж унадаггүй, урсаад явчихдаггүй, хуучирдаггүй, гал түймэрт шатаж устдаггүй, харин ч улс үндэснийхээ бахархал болсон үлгэр домог аман зохиол, ая дуу соёл урлагт биежин мөнхөрч, хүмүүний оюуны манлай ном сударт шингэдэг ажээ.
Мэдээллийг нэг уншаад боллоо гэж үзэх нь учир дутагдалтай. Шаардлага хангахгүй. Номыг анх уншихад шинэ танилтай учирдаг. Ахин түүнийг уншихад хуучин нөхөртэйгээ уулзсан мэт болдог.
Хэд дахин уншиж, нягталж, хуучин мэдэх анд нөхөртэйгээ зөвлөлдөж байх шаардлагатай. Ингэх нь өнгөц мэдлэгээс тодорхой мэдлэгт, тодорхой мэдлэгээс гүн мэдлэгт эцэст нь нөөц мэдлэгт шилждэг. Уншихын зэрэгцээ дэргэдээ цаас үзэг бэлэн байлгаж заавал тэмдэглэл хөтлө. Ингэснээр зайлшгүй хэрэгтэй баримт, огноо зэргийг дахин хайх шаардлагагүй болно.
Шинэ мэдлэгээр оюун ухаанаа цэлмээ.
Шинэ мэдлэг нь илтгэгч хүнд зайлшгүй шаардлагатай. Илтгэгч хүн юуны өмнө бие дааж илтгэл мэдээлэл бэлтгэх хэрэгтэй. Эрдэм шинжилгээний бага хурал, төсөл шалгаруулалтын зөвлөгөөн зэрэгт оролцож, бусдыг сонсож, уран уншлага, илтгэлийн тэмцээнд хүчээ үзэх хэрэгтэй. Усанд сэлж сурах гэж байгаа хүн эрэг дээр суугаад байвал хэзээ ч сэлж сурахгүй.
Нүдэндээ илэрхий бүхнийг мэддэг гэж бүү бод. Харсаар байж хардаггүй, сонссоор байж сонсдоггүй, мэдсээр байж мэддэггүйгээ мэд. Харагдах байдалд битгий хуурт. Нар дэлхийг тойрох мэт үзэгдэх атал үнэндээ дэлхий тойрч эргэдэг. Тайван байдалд бүү авт, бүх юм хөдөлгөөний хүчинд оршин тогтнодог. Нүдэнд ил байгаа үнэнийг олохгүй бол далд буйг яахан мэдрэх.
Илэрхий харагдах үнэнийг олж мэд
Бие махбодь нь мэдрэмтгий. Халах, хөрөх, өвдөхөө мэддэг цочромтгой. Оюун ухаанаа ийм л мэдрэмж анхааралтай болго. Анхаарал мэдрэмжийг гөлийлгөж болохгүй. Ухаантай хүн илэрхий байгаа бусдын туршлагаас сурч ухааждаг. Ухаан муутай хүн өнгөрсөн хойноо өөрийн бүтэлгүйгээс санаа авдаг ч туршлагаждаггүй.
Анхаарал мэдрэмжийн туршлагатай байж сур.
Өөр бусдын сайн саар хоёрыг ялгадаг бай. Таних танихгүй хүмүүстэй харилцахдаа юуг мэдэж болох тухай ямагт бод. Сайныг дагавал сарны гэрэл тусдаг. Өөрт байхгүйгээ өрөөлөөс мэдэхийг хичээ. Долоон ямаатай айлд сүү бий доглон өвгөний хар ухаанд эрдэм буй.
Өөр бусадтай харилцаж мэдлэг олж ав.
Мэдсэнээ сайтар тунгаан нягталж бодох хэрэгтэй. Ингэхгүй яагаад тэгэв гэдгийг бод. Сайныг дагавал нарны биш сарны гэрэл гэдгийг бодож үзсэн үү? Чухам юуг авах, гээхээ шийдэж бай. Нэгэнт шийдсэн бол амьдралд хэрэгжүүлж сур. Бөөн, цөөн хүнтэй яриад үз. Хэрхэн хүлээж авч байгаагаар нь өөрийгөө дүгнэж болно. Мэдлэгээ амьдралаар баталгаажуул. Амьдралаар баталгаажсан мэдлэг хэзээ ч мартагддаггүй. Мэдлэгийнхээ хэрээр хүний оюун ухаан боловсордог. Боловсрох тусам хүн улам иргэнлэг-нигүүлсэнгүй сэтгэлтэй болж ихийн ихийг хийж бүтээдэг. Ганцаараа байхдаа төрсөн бодлууд үнэтэй. Эгэл бор бодлуудын цаана олон олон гэрэлт санаанууд бий.
Ганцаараа байж бодож, сэтгэж үз.
Мэдлэгтэй байх нэг гол шаардлага бусдыг сонсох явдал. Сайн сонсож чадах нь сайн ярилцагч болдог төдийгүй сайн мэдлэгтэй гэгддэг. Хэд хэд уншаад ойлгоогүй зүйлээ ганц удаа сонсоод ойлгох явдал ч байдаг. Хүнээс сонсох нь ойлгоогүй зүйлээ лавшруулан газар дээр нь мэдэж болдог давуу талтай. Бусдаас сонсож мэдлэгээ нэм.
Цаг гарга, зориуд цаг гарга
Илтгэгч хүн өөртөө боловсрох цаг өдөр тутам гаргах ёстой.
Өдөрт ядаж 10-15 минут өөрийнхөө мэдлэг боловсролд заавал цаг гарга. 15 минут гэдэг бага хугацаа биш. Сарын дараа 450 минут буюу бүтэн нэг өдрөөр мэдлэгээ дээшлүүлсэн гэсэн үг. Жилд 12 өдөр 100 цаг зарцуулах нь 4 жилд 50 өдөр болно. Энэ нь 2 жил тутам мэдлэг дээшлүүлэх сарын дамжаа төгсөөд байна гэсэн үг.
Тав, зургаа, тавь, жаран насандаа сурах бол юу ч биш. Канадын Торонтогийн их сургуулийг 93 настай өвгөн амжилттай төгсч сэтгэл судлаачийн дипломоо гардан авчээ.
Эрдэм мэдлэг гэдэг нь өндөр уулын оргил мэт, ууланд авирахад бие чармайна. Эрдмийг сурахад ухаан чармайна. Уулын оройд хүрвэл орчин газрын үзэсгэлэнтэй байдал тодорхой харагдана. Үүн лүгээ эрдмийг сурвал хамаг юмны учир сайхан мэдэгдэнэ /Академич Ц.Дамдинсүрэн/
Олж авсан мэдлэг үнэн үү? эргэлзээтэй юу? гэдгийг цаашид гүнзгийрүүлэн мэд. Оюун ухаан нь хөгжсөн илтгэгчийн яриа ямагт товч тод оновчтой байдаг. Энгийн болоод яруу сайхнаар сонсогддог.
Илтгэх урлагийн үе үеийн онолчид мэдлэгтэй байх зарчим шаардлагыг илтгэх урлагийн үндэс болгон тавьж ирсэн. Айдсаас ангижирч итгэлтэй болох зам бол мэдлэг. Эрдэм мэдлэгийнхээ хүчээр гайхамшигийг бүтээсэн алдартнуудыг тоолж баршгүй.

Эх сурвалж : Яруу сэтгэгч

Friday, January 19, 2007

新入社員

一流会社と呼ばれる会社に新入社員として入る人は、どの人も難しい試験をパスして入社しているのだから実力は同じはずだ。しかし何年かたつと大きな差が出てしまう。優秀だったのに目立たなくなってしまったり、またその逆のこともある。これはなぜだろうか。

実力が伸びた人を見ると共通店があるように思われる。仕事ができるできないにかかわらず、自分の考えを分かり安く伝えることができたり、わからないことを素直に聞けたりするということだ。こような人が伸びているように思われる。

皆さん、どういう風に考えていらっしゃますか?


Monday, January 8, 2007

Өнөөдөр

Японд жил бүрийн 1-р сарын 2дахь Даваа гарагт 成人の日 буюу утгачилбал “Насанд хүрсэний баяр”-ын өдөр болдог. Зурагтаар бие даан амьдарч эхлэж буй залуусын тухай хэдэн нэвтрүүлэг, гадаа гудамжинд хаа нэг тааралдах кимоно өмссөн охидоос өөр онцын зүйл ажиглагдсангүй. Миний хувьд шинэ жилийн амралт дээр нэг хоног нэмээд амарчихсан сайхан л байна.
Өнөөдөр нартай дулаахан сайхан өдөр, Ueno оос Аkihabara хүртэл энэ тэрийг бодсон, галуу нугасыг хооллосон шиг жаал алхав. Япон бага газар нутагтай, хүн амын төвлөрөлт, үйлдвэржилт ихтэй ч байгалтайгаа сайхан харьцах юмаа. Аль нэг цэцэрлэг рүү очиход тэндээ ихэвчлэн жижиг цөөрөм, шинто шашны сүмтэй. Цөөрөмд нь тохой урт загас(нэрийг мэдэхгүй), миний мэдэхийн галуу, нугас, хар цагаан хун, цахлай шувуунууд. Тэгээд тэд хүнд бүүр дасчихсан ойртож очиход бүгдээрээ миний хажууд хүрээд ирнэ. Эрэгээр нь 500м,1000м гээд замын уртыг бичсэн тэмдэглээстэй хүн гүйдэг явган хүний зам. Хавар очвол шувуунууд нь бараг л тэр замын хажууд үүрээ засчихсан байна. Би анх энэ бүгдийг, тэр дундаас хун шувуу өндөгөө дарж байхыг хараад ихэд гайхаж билээ. Монгол маань онгон зэрлэг байгалтай гэдэг, тэгвэл яагаад ийм байж болдоггүй юм бол. Намайг багад Оргилд амарч байхдаа уулын буга орж ирэхийг, сүүлд том болж туулын эрэгт хэвтэж байхад тээр тэнд голын дунд нугас дэгдээхэйгээ дагуулаад явж байхыг харсансаас биш хотын төвд хун байна гэж зүүдлээ ч үгүй. Одоо ч уул уурхай, ган зуд гэсээр хөдөөдөө нуургүй, шувуугүй болж байгаа биз дээ.
Цөөрөмийг нэг тойронгоо загас шувуу хооллож явахад хотын хөл хөдөлгөөн, дуу шуугиан, проблем мартагдаад сайхан болдог.
За тэгээд цэцэглэгээс гарч Akihabara ийн Shosen номын дэлгүүр орж ганц хоёр мэргэжлийн ном хальт харж байтал Hacking Idea, Hacking Time, Stress Free гэсэн номнууд нүдэнд туслаа. Миний бодлоор Hacking Idea, Hacking Time хоёр ном нь олон ажил давхар хийдэг, тэгээд тэрэндээ уймарчихдаг хүнд зориулсан, өдрийн хуанлиг онлайнаар яаж хөтлөхийн ашиг, Ганбаа Говь нарын удаа дараа бичээд байгаа Google Calendar энэ тэрийн тухай бичсэн ном байна. Муу ч гэсэн эрийн хугархай, програм зохиогч байж хэрэглээний програм ашиглах заавар аваад яахав, бас олон төсөл дээр зэрэг ажиллаж байгаа биш гэж бодоод Stress Free-г сонгочихлоо. Сүүлийн үед уншигдаж өгдөггүй номнууд авч шатаад байгаа. Энэ удаа яасан бол. За гэдэс ч өлслөө харих юм хуна .

Эхний бичлэг

Өнөөдөр 2007 оны 1 сарын 8 ны өдөр. Блог бичье гэж бодож бодож өнөөдөр нэг нээлээ. Яагаад блог бичих болов оо ?

1. Бичгийн чадвараа дээшлүүлэх

2. Өчигдөр би хэн байв гэдэгээ санах

3. Өрөөлд өөрийгөө таниулах

4.